"Utwory kameralne prezentowane na czwartej juz plycie wydanej przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne i DUX to swoista mini panorama polskiej muzyki wspolczesnej. Spotykaja sie tu przedstawiciele czterech pokolen, od najstarszego, poprzez tzw. awangarde, pokolenie 'stalowowolskie", az do najmlodszego, przy czym wszyscy ci tworcy zwiazani sa z jednym z najbardziej znaczacych regionow dla polskiej kultury, a w szczegolnosci dla muzyki: ze Slaskiem. Choc odmienne pod wzgledem charakteru, formy czy technik kompozytorskich, utwory te wyrastaja przeciez z jednego pnia osadzonego korzeniami w polskiej tradycji ludowo-romantycznej, ktorej patronuje Karol Szymanowski. Z uwagi na gatunek dokonany wybor oddaje w sposob esencjonalny czasy "fascynacji" dodekafonia, sonoryzmem i ukazuje zwrot ku "nowej syntezie". Skomponowane dla zespolu Melos-Ensemble i wykonane po raz pierwszy podczas "Warszawskiej Jesieni" w 1962 roku "Aforyzmy 9" na zespol kameralny Boleslawa Szabelskiego (1896-1979) szokowaly radykalizacja jezyka muzycznego. Ten krotki utwor dodekafoniczny jest niezwyklym swiadectwem ciaglych poszukiwan mlodego duchem nestora kompozytorow wspolczesnych. Inaczej ma sie rzecz w przypadku jego ucznia, Henryka Mikolaja Goreckiego (*1933) i skomponowanej 8 lat pozniej "Muzyczki IV". W tym bodaj najbardziej popularnym i najczesciej wowczas wykonywanym utworze, napisanym dla kierowanego przez Zygmunta Krauzego "Warsztatu Muzycznego", kompozytor jest juz w odwrocie. Po gwaltownej i buntowniczej czesci I przychodzi charakterystyczne dla Goreckiego wyciszenie, pogodzenie sie w czesci II; odnajdujemy w niej motyw suplikacji znany z innych utworow tego Kompozytora. Uzyty przekornie podtytul "Koncert puzonowy" wskazuje na wiodaca role puzonu jako instrumentu kierujacego wykonaniem utworu, ktorego jedyny zapis stanowia glosy opatrzone znakami i komentarzami dotyczacymi synchronizacji pionowej poszczegolnych partii. Nastepne pokolenie kompozytorskie reprezentuja na plycie utwory: "Corale, interludio e aria" (1978) Eugeniusza Knapika (*1951), ucznia H. M. Goreckiego oraz "Muzyka kameralna nr 5 - Cztery pory roku" (1981/84) Aleksandra Lasonia (*1951), ucznia Jozefa Swidra. Obaj kompozytorzy wiaza swoj debiut z festiwalem stalowowolskim i Spotkaniami Muzycznymi w Baranowie Sandomierskim, jedynym w swoim rodzaju miejscu, w ktorym pod koniec lat 70-tych spotykali sie wybitni przedstawiciele swiata kultury. Pierwszy z utworow, nagrodzony na Konkursie Festiwalu Mlodzi Muzycy Mlodemu Miastu (Stalowa Wola 1979) ukazuje stylistyczna dojrzalosc mlodego tworcy, ktory chetnie siega do dawnych form, poszerzajac i poglebiajac perspektywe i tworzac muzyczny kontekst swojej wypowiedzi. Umiejetnosc budowania szerokiej frazy to wyrazna zapowiedz przyszlych dziel operowych Knapika. Kompozycja Lasonia z sugestywnym tytulem, ktory w rzeczywistosci pozwala jedynie na dalekie i ogolne analogie, to duza i gesta porcja muzyki zbudowanej na przejrzystym planie formalnym, uderzajaca bogactwem narracji muzycznej migotliwej, zywej, zmiennej w nastroju. Najmlodszym przedstawicielem w tej panoramie pokolen kompozytorow wspolczesnych jest Marcel Chyrzynski (*1971), uczen Marka Stachowskiego. Jego utwor Ferragosto na trabke, fortepian i perkusje - kompozycja, ktora uzyskala I nagrode na Konkursie im. Tadeusza Bairda (Warszawa 1998), zainspirowany opowiadaniem G. Herlinga-Grudzinskiego jest, jak pisze Kompozytor, "proba poetyckiego oddania atmosfery nocy z 15 na 16 sierpnia, czasu przesilenia lata, w ktorym rozpalone ciezkim powietrzem autodestrukcyjne emocje osiagaja punkt kulminacyjny, a swit zwiastuje odrodzenie nadziei". Niech i ta plyta, ukazujaca odradzanie sie mysli tworczej poprzez kolejne pokolenia kompozytorow, uswiadomi nam roznorodnosc polskiej kultury muzycznej ubieglego stulecia. [Elzbieta Widlak]